Sınai Haklar
Sanayide ve tarımdaki buluşların, yeniliklerin, ilk uygulayıcıları adına; ürün veya hizmetin üretilen ve satılan malların üzerlerindeki üreticisinin veya satıcısının ayırt edilmesini sağlayan işaretlerin sahipleri adına kayıt edilmesini sağlayan haklar Sinai Haklar olarak ifade edilir.
Sınai mülkiyet hakları hukukumuzda ayrı ayrı kanunlarla düzenlenmiştir. Sınai Hakları ilgilendiren kanunlar birden fazladır. Sinani Mülkiyet Kanunu Markalar, Tasarımlar ve Patent kanunları vb. gibi.
Sınai Hakların Sağladıkları
Sınai haklar ile ilk uygulayıcılarına ürünü üretme ve satma hakkına belirli bir süre sahip olmalarını sağlar.
Bu haklar sürelidir. Örneğin Marka koruma süresi 10 senedir , patent koruma süresi 20 senedir .
Mülkiyet nitelikleri taşır ve hukuki işlemlere konu olur. Yani alınır, satılır, devredilir, lisansla kiralanır, yaratıcısının ismini hiçbir zaman kaldırılmaz.
Sınai hak, izinsiz çoğaltma, kullanma, satma haksız rekabet sayılmış olur.
Sınai hakları tescil ettirebileceğiniz bir kurum kurulmuş ve bu görevi yerine getiren Türk Patent Enstitüsü ‘dür.
Bu hakların korunabilmesi için sanayide kullanılabilir olma kriterini taşıması gerekir.
Haklarda itiraz ve Türk Marka ve Patent Kurumu kararlarının mahkemeye götürülmesi gibi hak ve imkânlar bulunur.
Bu hakları Türkiye de Gümrük Birliği sürecinde kabul edilen Kanun Hükmünde Kararnamelerle korunmaktadır. Sınai Mülkiyet hakları ile üçüncü kişilere lisan verme hakkı vardır.
Hakların etkin bir biçimde kullanılması ekonominin sağlam temellerini oluşturur.
Sınai Hakların Tarihsel Gelişimi; batıda, sanatın, ticaretin gelişimiyle ilk yasaların yürürlüğe girdiği görmekteyiz. Bu yasalar ve bir takım ülkelerde fikri faaliyetler teşvik edilmiş ve buna bağlı olarak sınai mülkiyet kavramının oluşumu sağlanmıştır. Sonra 19. yüzyılın ikinci yarısında Paris Sözleşmesi ile sınai mülkiyet haklarının uluslararası koruması gerçekleşmiştir. Ülkemizde sınai mülkiyet hakları konusundaki ilk yasal düzenlemeler Tanzimat ve I. Meşrutiyet dönemlerindeki gelişmeler çerçevesinde yapılmıştır. Bu kapsamda Cumhuriyetin ilk yıllarında Paris Sözleşmesi’ne girilmiş, daha sonraki yıllarda ise “Marka” uygulamaları dışındaki yasaların değişmeden uygulanmasına devam edilmiştir. 1994 senesinde Türk Patent Enstitüsü (TPE) kurulmuş ve 1995 yılında sınai mülkiyet hakları ile ilgili mevzuat düzenlemeleri yapılmıştır. Günümüzde ise Türk Patent Enstitüsü'nün ismi Türk Marka ve Patet Kurumu şeklinde değişerek, Türkiye’de sınai mülkiyet haklarının korunması amacıyla görev yapan uluslararası nitelikteki tek kuruluştur.
Sınai Mülkiyet hakları, patent, marka ve endüstriyel tasarım haklarının korunmasını sağlayan haklardır.
Sınai Hakları Neler
- Patentler ve faydalı modeller,
- Ticaret ve Hizmet Markaları,
- Endüstriyel tasarımlar,
- Coğrafi işaretler,
- Entegre devrelerin topoğrafyaları
