Personele buluş geliştirmesi adına teşvik geliyor. Her hangi bir işletmede çalışan personel, buluş geliştirmesi durumunda, bu ürünü üzerinden kazanılan gelirden maddi kazanç alacak.
Personele buluş geliştirmesi adına teşvike göre, çalıştığı işletmede buluş üretenlere, ürettikleri buluşta sağlanan gelire oranla asgari ücret göz önünde bulundurularak hesaplanacak tutarda teşvik alacak. Bu şekilde daha çok buluş yapılmasının önü açılacalarak patent başvurularında artış beklenmekte.
İşçilerin eli ile, Yükseköğretim’de üretilen ve Kamu Destekli Projelerde geliştirilen Buluşlara ilişkin Yönetmelik", yürürlüğe geçti.
Bu yeni yayımlanan yönetmelik ile, işçi kesimin buluşları ile ilişkin ücret tarifesi, uyuşmazlık durumundan gözlemlenecek tahkim yöntemi, yükseköğretim kurumlarında geliştirilen buluş yani icatlarda kamu kurum ve kuruluşları nezdinde teşvik edilen projelerde üretilen buluşlara yönelik yöntem/ usul ve esaslar karara bağlandı.
Personele buluş geliştirmesi adına teşvik kararına göre, çalışan birey hizmete yönelik bir icat geliştirdiğinde, bu buluşunu yazılı şekilde ve vakit kaybeden işverene iletecek. İşveren de ilgili ürünü/cihazı kayıt altına alacak. Bildirim yapmayan çalışan, işverenin etkilendiği zarar ve ziyandan mesul olacak. İşverene bildirmeden patent müracaatı yapılması akabinde ise, müracaat sahibi aleyhine yasal süreç başlatabilme hakkına sahip olacak.
İşveren, hizmet buluşu ile ilişkin olarak tam yada kısmi hak isteminde bulunma hakkı doğabilecek. İşverenin hizmet buluşuna yönelik tam hak istemesi durumunda, bildirimin çalışana intikal ettiği tarihten itibaren buluş üzerinde yer alan hakların tümü işverenin olacak. Bu durum akabinde çalışan kişi, işverenden buluştan yararlanma karşılığı anlamından bir bedel talep edebilecek. Eğer ki işveren, tam hak isteğinden bulunması durumunda, buluşu geliştirene 2 ay süre içinde teşvik primi de verecek. Teşvik primi, asgari ücretten düşük olmayacak. Buluşu kullanabilmek adına kısmi hak isteğinde bulunabilecek. Bu durumda dahilinde hizmet buluşu serbest buluş özelliğine sahip olacak. Personel çalıştıran, kısmi hakkı belirterek buluşu kullanıma sokabilecek.
Geliştirilen buluşa yönelik maddi tutarın karara bağlanmasında, ekonomik değeri, çalışan kişinin işletmedeki pozisyonu ve kuruluşun hizmet buluşunun geliştirilmesinde verdiği katkıya dikkate edilecek. İşveren ve çalışan kişinin uzlaşıya varamaması durumunda ise bu durumun tahkim yoluyla çözüme kavuşturulacak.
Tutar Asgari Ücrete Göre Hesaplanacak
Devlet kuruluşlarında çalışanlara buluşları adadan verilecek tutar, buluştan kazanılan net gelirin ⅓ oranından aşağıda olmayacak, lakin buluşun konusu, kamu kurum ve kuruluşu tarafından kullanılması durumunda verilecek tutar, bir seferlik bedelin verildiği ay için çalışan kişiye verilen net ücretin maksimum 10 katı olabilir. Söz konusu buluş üzerinden sağlanan net ciro, ürünü geliştiren çalışma adına gerçekleşen gider, buluştan sağlanan gelirden düşülmesi ile hesaplanacak.
Çalışan kişinin geliştirdiği buluş üzerinden sağlayacağı para, üründen sağlanan maddi tutarın, asgari tutarının kaç katı olacağına, söz konusu yönetmelikte belirtilen katsayı ile çarpılarak belirlenecek. Kısaca, asgari ücretin 1000 ve ya 150.000 misli değişik katsayılar temel alınacak.
Geliştirilen buluştan kazanılan gelirin, asgari ücretin 150.000 mislinin fazlasını geçen tutarı adına patronunun para ödemek gibi mükellefliği bulunmayacak.
