Faydalı model, bir buluşun korunmasına yönelik bir fikri mülkiyet türüdür. Genellikle, teknik bir çözüm sunan veya yeni bir değerliliği olan ürünler ya da işlemler için başvurulan bir koruma biçimidir. Buluşların 10 yıl süre için korunmasını sağlar ancak patenle karşılaştırıldığında yepyeni bir icat olması gerekmez. Yalnızca buluş için yenilik basamağı taşıması yeterlidir. Dolayısıyla faydalı modelin yenilik değerlendirmesinde, buluş konusuna katkı sağlamayan teknik özellikler dikkate alınmaz. Peki faydalı model nasıl alınır, faydalı model başvurusu için gerekli belgeler nelerdir?

Patent ve faydalı model başvurusu arasındaki farklar aşağıdaki tabloda özetlenmektedir:

PatentFaydalı Model
Yenilik √ Bakılır√ Bakılır
Buluş Basamağı√ Bakılır× Bakılmaz
Sanayiye Uygulanabilirlik√ Bakılır√ Bakılır
Usuller ve Usuller Sonucu Elde Edilen Ürünler√ Korunur× Korunmaz
Eczacılıkla İlgili Maddeler√ Korunur× Korunmaz
Biyoteknolojik Buluşlar√ Korunur× Korunmaz
Kimyasal ve Biyolojik Maddeler√ Korunur× Korunmaz
Araştırma Raporu√ Var√ Var
İnceleme Raporu√ Var× Yok
Koruma Süresi20 Yıl10 Yıl

Faydalı Modelle Korunamayacak Buluşlar

Patentle korunabilir olmayan buluşlar dışında patent ile korunabilen fakat faydalı modelle de korunamayan buluşlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

  • Kimyasal ve biyolojik maddeler, usuller ve bu usuller sonucu elde edilen buluşlar (Yeni bir plastik bileşeni ve onun üretim usulü)
  • Eczacılıkla ilgili maddeler, usuller ve bu usuller sonucu elde edilen buluşlar (Yeni bir antihistaminik ve onun üretim usulü)
  • Biyoteknolojik buluşlar (Rekombinant DNA teknolojisi ile elde edilen ürünler ve üretim usulleri)
  • Usuller ve bu usuller sonucu elde edilen ürünlere ilişkin buluşlar (Bir sacşekillendirme yöntemi, elektroliz ile su ısıtma yöntemi)

Faydalı Model Nasıl Alınır?

Bir buluşun, yeniliğin yasal koruma altına alınmasını sağlayan faydalı model başvuru aşaması ile başlayarak,

  1. Şekli İnceleme
  2. Araştırma Talebi ve Araştırma Raporunun Düzenlenmesi
  3. Yayım
  4. Araştırma Raporuna İtiraz ve Görüşlerin Sunulması
  5. Faydalı Model Belge Düzenlenmesi

aşamalarını içerir. Faydalı model için gerekli belgeler patent başvurusu için gerekli belgeler ile aynıdır. Kısaca özetleyecek olursak;

  • Başvuru Formu: Başvurunun resmi olarak yapılabilmesi için gerekli olan temel belge.
  • Tarifname: Buluşun teknik detaylarını ve işleyişini ayrıntılı bir şekilde açıklayan belge.
  • İstemler: Buluşun korunması istenen teknik özelliklerini belirten kısım.
  • Teknik Çizimler: Buluşun yapısını ve işleyişini görsel olarak açıklayan çizimler.
  • Özet: Buluşun kısa bir özetini içeren belge.
  • Başvuru Ücreti

1. Şekli İnceleme

Faydalı model başvurusu için gerekli belgelerin tamamlanması ile birlikte Türk Patent ve Marka Kurumu online başvuru yapılır. TPE faydalı başvurusu talebini önce şekli olarak inceler.

Şekli inceleme esnasında TPE, belgelerde eksiklik ya da herhangi bir sorun tespit ederse, vekil firmaya ya da başvuru sahibine eksikliklerin giderilmesi için bildirim iletir. Bildirim iletilmesinden itibaren 2 ay içerisinde eksikliklerin giderilmesi ile başvuru süreci devam eder. Aksi halde başvuru reddedilir.

Şekli inceleme sonucunda varsa eksikliklerin 2 ay süre içerisinde giderilmesi, her şeyin tam olması halinde bir sonraki aşama araştırma talebinde bulunması kısmıdır. Araştırılma talebi için Kuruma belirli bir ücret yatırılır.

2. Araştırma Talebi ve Araştırma Raporunun Düzenlenmesi

Araştırma raporu tarifname ve istemler dikkate alınarak hazırlanır. Araştırma raporunda,  yenilik değerlendirmesinde buluş konusuna katkı sağlamayan teknik özellikler dikkate alınmaz ve bu unsurlar raporda belirtilir. Araştırma raporu düzenlenirken yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik kriteri dikkate alınırken, buluş basamağı kriteri dikkate alınmaz.

Araştırma raporu düzenlenemeyeceği başvuru sahibine bildirildiği durumlar;

  • Buluş özetin ve buluş başlığının başvuru konusu buluşla ilgili olarak teknik bilgi verme amacına hizmet etmediği tespit edilirse,
  • Tarifnamenin ya da tüm istemlerin yeterince açık olmaması,
  • Buluş konusunun faydalı model ile korunabilen buluşlar arasına girmemesi

durumlarında yapılan hatalar TPE tarafından yeniden düzenlenmesi için başvuru sahibine ya da vekil firmaya bildirilir.

Araştırma raporunun düzenlenememesi halinde başvuru sahibi veya vekil firma bu karara itiraz edebilir. Ancak itiraz hakkı başvurudaki değişikliklerin yeniden düzenlenmesi için bildirim tarihinden itibaren 3 ay için geçerlidir. Bu süre içinde başvuru sahibi itirazda bulunmaz veya düzenleme sağlamaz ise veya sunulan düzenlemeler TPE tarafından kabul edilmezse başvuru reddedilir. Sunulan itiraz veya düzenlemeler kabul edilirse araştırma raporu hazırlanır.

3. Yayım Süreci

Her şeyin yolunda gitmesiyle patent tescili Türk Patent ve Marka Kurumun Resmi Patent Bülteninde yayınlanır.

4. Faydalı Model Belgesi Düzenleme

Yayımda sonra TPE tarafından faydalı model belgesi düzenlenir ve başvuru sahibine verilir.

Faydalı model başvuruları, başvurunun niteliğine göre genellikle 18 aylık bir süreci kapsar. Bu süreç, yenilik araştırmasının yapılmasından, başvurunun gerçekleştirilmesine ve sonrasında yapılacak takip işlemlerine kadar kapsamlı bir bilgi birikimi, deneyim ve altyapı gerektirir. Sistem Patent A.Ş., bu süreçte profesyonel vekillik siciline kayıtlı vekilleri ile hizmet vererek, ciddi hak kayıplarının önlenmesini sağlar.